''We kennen het Delftsblauw servies met oudhollandse windmolens. Die windmolens van vroeger zijn eigenlijk doorontwikkeld tot de windmolens die we nu kennen. En in tegenstelling tot de oudere variant, krijgt de windmolen van nu veel kritiek. Daar gaan wij het gesprek over aan”, aldus Emy.
Emy en Bernhard zijn onderdeel van What’s the Matter, een creatief innovatie bureau voor maatschappelijke en duurzame verandering. Het bureau houdt zich bezig met participatietrajecten. Het windmolen theeservies is onderdeel van Nieuwe Uitzichten; een samenwerking tussen Odapark en gemeente Venray. We zien dat de gemeenten in Noord en Midden Limburg hard werken aan dit onderdeel. “Maar waar die ene burger een winmolen ziet als een bron van hernieuwbare energie, ziet de ander een bron van overlast.”
Wat heb ik nog te zeggen?
Emy en Bernhard hebben hier wel een verklaring voor. “Wat je nu vaak ziet is dat er vanuit de overheid informatie gezonden wordt naar omwonenden. Communicatie is niet gelijk aan participatie. Gemeenten doen hun best om omwonende te betrekken maar kunnen vaak de juiste vorm niet vinden, wat helaas vaak juist meer weerstand creëert. Omwonende hebben dan het gevoel dat ze niets meer te zeggen hebben. Degene die in een gebied wonen, staan onderaan de beslisboom terwijl het voor iedereen beter zou zijn om ze wél vanaf het begin te betrekken.”
“Onze visie op participatie is dat je een echte samenwerking aangaat tussen heel veel partijen”, aldus Berhard. “Zo herken je weerstand vroegtijdig, zodat je ook op tijd het gesprek aan kunt gaan. In een community heb je altijd een aantal mensen die goed weten wat er in de omgeving gebeurt. Zorg dat deze mensen de meerwaarde van het project inzien, maar zorg er ook voor dat je luistert naar hun argumenten. En niet onbelangrijk: doe er iets mee.” Emy vult aan: “In die gesprekken stel je vooral vragen. Vragen stellen is ons vak. Inzicht krijgen in de vraag achter de vraag, is goud waard. Dan kun je samen het gebied vormgeven. Wij specialiseren ons in participatie door in gesprek te gaan en actief samen met gemeenten en bewoners het gebied vorm te geven. Waar liggen de zorgen en waar de kansen?”
Unieke situatie
“De vragen die we stellen zijn misschien niet uniek, maar iedere situatie is dat wel. Elk gebied heeft zijn eigen DNA dat bestaat uit verleden en heden. Met dat DNA kun je werken. Als we erachter komen wat de situatie uniek maakt kunnen we ook laten zien wat de meerwaarde van de ontwikkeling is”, zegt Emy. Het idee van het windmolen theeservies ontstond uit de identiteit van Nederland. Wat bedoelen de twee daar precies mee? “Het gaat eigenlijk over de oudhollandse molen. Wij Nederlanders zien dat als cultureel erfgoed, terwijl deze molens vroeger gewoon voor industrie gebruikt werden. We gebruikten ze bijvoorbeeld om brood te maken.”
Bernhard vult aan: “De windmolens van nu zien er misschien anders uit, maar ze leveren ook iets op. Ze werken goed. Vandaar dat we de oudhollandse molen op het theeservies hebben vervangen met de molens van nu. Het creëert toch een bepaalde bewustwording. Wat ook helpt in een participatietraject: geef iets terug aan de gemeenschap: als die molen er komt, wat wil je er dan voor terug hebben? Zullen we de basisschool opknappen? Of een voedseltuin maken? Zo wordt de molen onderdeel van het DNA van de omgeving. En dit soort gesprekken beginnen vaak met een kop thee.
Mini documentaire
Emy en Bernhard maakten deze mini documentaire over de tentoonstelling in Museum van Bommel van Dam.